Begrippenlijst

Gitaaronderdelen en materialen – Engels–Nederlands begrippenlijst

Gitaarbouw kent veel technische termen, die voor beginners of vertalers soms lastig te begrijpen zijn. Daarom is deze begrippenlijst opgesteld. Zo kunnen gitaristen, verzamelaars én vertalers snel de juiste betekenis vinden van Engelse termen. Bovendien biedt de lijst uitleg over zowel componenten als materialen, waardoor je beter inzicht krijgt in hoe gitaren werken en klinken.

Daarnaast laat deze lijst zien hoe verschillende onderdelen samenwerken om de klank, de bespeelbaarheid en het comfort van een gitaar te beïnvloeden. Zo wordt duidelijk dat kennis van onderdelen en materialen essentieel is voor correcte vertalingen, onderhoud en aanschaf van gitaren. Daarom is het waardevol om regelmatig de termen te raadplegen en vertrouwd te raken met de verschillen tussen bijvoorbeeld akoestische en elektrische gitaren.

Bovendien helpt deze lijst om de technische literatuur over gitaren beter te begrijpen, waardoor je sneller begrijpt wat fabrikanten, recensenten of vakliteratuur bedoelen. Kortom, wie deze begrippen kent, kan gitaren beter vergelijken, beoordelen en beschrijven.

Overzicht van belangrijke componenten

Hieronder vind je een overzicht van de Engelse en Nederlandse termen voor de belangrijkste componenten van een gitaar. Zo wordt duidelijk dat je met de juiste termen de verschillende onderdelen beter herkent en begrijpt. Bovendien helpt dit overzicht bij vertalingen en bij het interpreteren van technische specificaties of handleidingen.

Daarnaast laat dit overzicht zien welke onderdelen invloed hebben op de klank, de intonatie en het speelgemak. Zo kun je beter inschatten hoe een bepaalde gitaar klinkt en hoe hij bespeeld wordt. Daarmee wordt het overzicht niet alleen nuttig voor vertalers, maar ook voor gitaristen die hun instrument willen begrijpen of verbeteren.

	Gitaaronderdelen en modellen
Engels	Nederlands
Binding	Randafwerking — decoratieve en beschermende rand, meestal van hout of plastic. Deze loopt langs de randen van de gitaar en soms ook rond de klankgaten. Zo worden verbindingen netjes afgewerkt en beschermd.
Body	Klankkast — het hoofdgedeelte van de gitaar dat de snaren ondersteunt. Bovendien bepaalt het bij akoestische gitaren de resonantie en klankkleur, terwijl het bij elektrische gitaren samenwerkt met pickups en elektronica om het geluid te beïnvloeden.
Brassloid	Brassloid is een decoratief inlegmateriaal voor gitaren, gemaakt om op messing te lijken en het instrument een uniek uiterlijk te geven.
Bridge	Brug — het onderdeel waarop de snaren rusten. Daardoor worden de trillingen doorgegeven aan de klankkast of het elektrische systeem. De brug beïnvloedt ook de intonatie, sustain en klank.
Center block	Schakelt één van de twee spoelen van een humbucker uit, zodat de pickup werkt als een single coil. Daardoor ontstaat een helderder geluid, maar met meer brom.
Coil splitter	Een coil splitter schakelt één van de twee spoelen van een humbucker uit. Hierdoor werkt de pickup als een single coil, wat zorgt voor een helderder geluid, maar ook meer bromgevoeligheid
Coil tap	Schakelt een spoel gedeeltelijk uit. Zo krijg je een helderder, single-coilachtig geluid, maar blijft het karakter van de humbucker deels behouden.
Compensated bridge saddle	Brugzadel met kleine groeven die de snaarlengte compenseren. Hierdoor blijft de gitaar zuiver klinken, ook bij hogere noten.
Cutaway	Uitsparing in de klankkast (vaak bij de hals) die het makkelijker maakt om hoge frets te bespelen. Daardoor oogt de klankkast ook dynamischer.
Dreadnought guitar	Groot model met diepe klankkast en rechte taille. Dit ontwerp levert een krachtig, vol geluid met veel bas — ideaal voor zangbegeleiding.
Fingerboard	Toets — het gladde oppervlak op de hals met frets. Hier druk je de snaren in om noten te spelen.
Headstock	Kop van de gitaar, met stemmechanieken die de snaarspanning regelen.
Humbucker	Pickup met twee spoelen die brom verminderen. Daardoor klinkt het geluid voller en warmer dan bij een single coil.
Jumbo guitar	Gitaar met brede onderkast en smallere taille, wat zorgt voor een krachtig geluid en comfortabele houding bij zittend spelen.
Machinehead	Stemeenheid: het fysieke onderdeel op een gitaar waaraan de tuner is bevestigd en dat de snaar op spanning houdt, waardoor afstemming mogelijk wordt.
Neck-through	Hals loopt door de gehele klankkast. Daardoor wordt de sustain verbeterd en de structuur steviger.
Nut	Topkam bovenaan de hals die de snaren op hun plek houdt en hun lengte bepaalt.
Pickup	Zet snaartrillingen om in een elektrisch signaal. Daardoor kan het geluid versterkt worden
Parlor guitar	Kleine akoestische gitaar met smalle taille en ondiepe kast, geliefd om zijn intieme klank.
Pickguard	Slagplaat die het oppervlak beschermt tegen krassen van het plectrum.
Position markers	Markeringen op de toets die helpen de juiste frets te vinden.
Purfling	Decoratieve inleg langs de randafwerking, vaak van parelmoer — typisch voor duurdere gitaren.
Saddle	Zadel op de brug dat de snaarhoogte en intonatie bepaalt.
Scarf Neck Joint	Sjaalverbinding: twee onder hoeken gesneden houtdelen worden gelijmd om de kop aan de hals te bevestigen. Dit vergroot de stevigheid en bespaart hout.
Set-in neck	Hals wordt in de klankkast gelijmd (pen-en-gatverbinding), wat zorgt voor sterke klankoverdracht en betere sustain.
Single coil	Enkelspoels element met helder geluid, maar gevoeliger voor brom.
Soundhole	Klankgat dat de resonantie versterkt. Daardoor krijgt de gitaar haar akoestische volume.
String through body	Ontwerp waarbij snaren door de klankkast lopen. Dit verhoogt de sustain.
Strings	Snaren van metaal of nylon die het geluid produceren. Hun dikte, spanning en materiaal bepalen toonhoogte en klankkleur.
Sustain	Duur van een noot nadat deze is aangeslagen.
Tuners	Stemmechanieken die de snaarspanning regelen.
Truss Rod	Spinstang: metalen staaf in de hals die kromtrekken voorkomt. Daardoor blijft de hals recht en bespeelbaar.

Materialen en afwerkingen

Verschillende houtsoorten, metalen en synthetische materialen beïnvloeden de klank, het volume en de duurzaamheid van een gitaar. Bovendien maakt dit inzicht duidelijk waarom bepaalde gitaren warmer, helderder of duurzamer klinken. Zo kun je bij aanschaf of restauratie beter kiezen wat past bij je voorkeur en speelstijl.

Daarnaast laat dit overzicht zien welke materialen typisch zijn voor bepaalde gitaarstijlen of modellen en hoe ze de speelervaring beïnvloeden. Daarmee wordt duidelijk dat sommige houtsoorten meer sustain geven, terwijl andere materialen zorgen voor een comfortabelere grip of een luxueuze uitstraling. Daarom is het waardevol om deze kennis te gebruiken bij aankoop, onderhoud of restauratie van een gitaar.

	Materialen en afwerkingen
Engels	Nederlands
Abelone	Parelmoer — decoratief materiaal van schelpen, gebruikt voor inlegwerk.
Bone	Been — hard materiaal voor topkammen en zadels, zorgt voor heldere toon.
Brass	Messing — metaal dat helderheid en sustain versterkt.
Cedar	Ceder — houtsoort met warme, zachte klank.
Celluloid	Synthetisch plastic, gebruikt voor randafwerkingen en slagplaten.
Ebonized	Zwartgemaakt hout dat vaak ebbenhout imiteert.
Ebony	Ebbenhout — dicht, donker hout met luxe uitstraling.
Ivory	Ivoor — vroeger gebruikt voor decoratie en zadels, tegenwoordig vervangen door synthetisch materiaal.
Jacaranda	Verzamelnaam voor palissander (Braziliaans of Indiaas).
Lauan	Verzamelnaam voor meranti (Zuidoost-Azië)
Mahogany	Mahonie — veelgebruikt hout voor hals, klankkast en achterkant.
Maple	Esdoorn — stevig hout met heldere klank.
Nato	Aziatische mahoniesoort, goedkoper alternatief voor echt mahonie.
Ovancol	Alternatief voor palissander, vergelijkbare klank.
Pearloid	Plastic dat op parelmoer lijkt, vaak gebruikt voor inlegwerk.
Pine	Grenen – licht, zacht, makkelijk te bewerken; geeft een warm, helder geluid.
Rosewood	Palissander — duurzaam hout met rijke toon.
Spruce	Spar — licht, resonant hout voor bovenbladen.
Sunburst	Lakafwerking met kleurverloop van donker naar licht, alsof de zon doorbreekt.
Veneer	Fineer — dunne houtlaag voor decoratie of imitatie van duurdere houtsoorten.
White-Ash	Blank essenhout

Waarom deze lijst handig is

Dankzij deze tweetalige lijst kun je niet alleen snel termen opzoeken, maar ook beter begrijpen hoe onderdelen samenwerken om het geluid en de bespeelbaarheid van een gitaar te beïnvloeden.

Daarnaast helpt het bij het herkennen van houtsoorten, afwerkingen en pickup-types in technische beschrijvingen. Zo wordt duidelijk dat kennis van deze termen essentieel is voor iedereen die serieus met gitaren bezig is.

Conclusie

Kortom, deze tweetalige lijst biedt een praktisch naslagwerk voor iedereen die serieus met gitaren bezig is. Daarbij helpt het bij vertalingen, restauraties en aanschaf, omdat je sneller begrijpt hoe onderdelen en materialen samenwerken. Zo wordt duidelijk dat inzicht in deze termen essentieel is voor zowel muzikanten als vertalers.

Bovendien maakt deze lijst het eenvoudiger om technische beschrijvingen correct te interpreteren en om gitaren beter te waarderen. Daarom is het belangrijk om deze begrippen regelmatig te raadplegen en vertrouwd te raken met de verschillen tussen materialen, onderdelen en afwerkingen. Kortom, wie deze kennis beheerst, kan gitaren beter vergelijken, beoordelen en beschrijven.